Tu jesteś: Strona główna / Porady / Angina
Grypa
Ból gardła u dziecka jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza. Infekcje o podłożu wirusowym najczęściej zakażają dzieci poniżej 5 roku życia o jeszcze niedojrzałym układzie odpornościowym. Tego typu infekcje gardła w nie mniejszym stopniu dotykają również dorosłych
1. JAK DOCHODZI DO ZAKAŻEŃ GARDŁA
Zaczyna się od infekcji wirusowejWirusy zakażając nos i gardło wirusy powodują stan zapalny oraz niszczą nabłonek śluzówki nosa i gardła. Inicjuje to alarm immunologiczny powiązany z obfitym wytwarzaniem tzw. mediatorów zapalenia. Mediatory zapalenia – bradykininy, cytokiny, histamina, itp. destabilizują naczynia krwionośne i gruczoły wydzielnicze błony śluzowej nosa oraz lokalny układ nerwowy. Skutkiem jest wyciek osocza krwi z małych naczyniek krwionośnych w błonie śluzowej oraz obfita wydzielina kataralna powodująca obrzęk śluzówki. Obrzęk błony śluzowej blokuje ujścia zatok przynosowych, powoduje komplikacje chorobowe w postaci: ostrego nieżytu błony śluzowej, zapalenia zatok oraz zapalenie gardła.
Objawy zapalenia gardła/Objawami zapalenia gardła są: trudności w przełykaniu wywołane ostrym bólem i złe samopoczucie. Często towarzyszy mu katar i suchy kaszel. Błona śluzowa gardła jest przekrwiona. Jeśli objawy zapalenia gardła zaostrzają się i utrzymują się ponad 3 dni lub nasilają się – można domniemywać rozwój zakażenia bakteryjnego i ropnej anginy wywołanej przez paciorkowce. Tego typu objawy należy zgłosić lekarzowi 1 kontaktu.
Przyczyny zapalenia gardłaPrzyczyną łatwego zakażenia gardła i nosa mogą być niesprawne osłony fizjologiczne nosa przed zarazkami, a zwłaszcza przed wirusami. Przepływ powietrza przez nos w warunkach prawidłowych odbywa się przez obie jamy nosowe, jednak jedna z nich zawsze stawia większy opór przepływającemu powietrzu. Zmiany te zachodzą cyklicznie co 3-8 godzin. Ta fizjologiczna blokada jest wynikiem naprzemiennego obkurczania i rozszerzania zatok żylnych i nie wymaga korekty. Zaburzenia oddychania przez nos mogą prowadzić przez odruch nosowo-płucny, do wzrostu oporów oskrzelowych i zaburzeń wentylacji płuc.
Choroby, które uszkadzający fizjologiczne osłony przed zarazkamiGłównymi chorobami uszkadzającymi śluzówkę nosa są: częste ostre infekcje przeziębieniowe, alergia oraz naczynioruchowe niealergiczne nieżyty nosa. Przyczyny te powodują przewlekły ostry stan zapalny nosa i gardła, któremu towarzyszy wysoka aktywność komórek odpornościowych oraz wytwarzanie dużej ilości substancji drażniących śluzówkę – tzw. mediatorów zapalenia ( bradykininy, cytokiny, histamina, itp.). Przewlekłe infekcje wirusowe, alergia, astma, obduracyjna choroba płuc, itp choroby uszkadzają fizjologiczną osłonę przed zarazkami – aparat śluzowo rzęskowy.
Ochrona immunologiczna gardła – czyli pierścień gardłowy Waldeyer’a.Ta tajemniczo brzmiąca nazwa oznacza specyficzną barierę immunologiczną w gardle ściśle związaną z całym układem odpornościowym. Jest to lokalne „umocnienie” obronne w śluzówce gardła - niezwykle żywo reagujące na chorobotwórcze wirusy i bakterie. Stanowią je komórki odpornościowe, limfocyty, itp., interferony, przeciwciała, itp. Przewlekłe infekcje wirusowe, alergia, astma, obduracyjna choroba płuc, osłabienie odporności wskutek chorób ustrojowych osłabia samoobronę immunologiczną gardła.
2. ZAPALENIE GARDŁA
Jak atakuje ta chorobaGardło jest wspólnym przedsionkiem drogi pokarmowej i oddechowej. Jest to zatem miejscem szczególnego narażenia na stały kontakt z wirusami, bakteriami i innymi substancjami zawartymi we wdychanym powietrzu i spożywanych pokarmach. Toteż ostre stany zapalne gardła obejmują błonę śluzową gardła, jak i tkankę chłonną.
Kogo atakuje zapalenie gardła?Zapalenie gardła występuje równie często u dzieci, jak i dorosłych. Jednak, ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego szczególnie narażone na chorobę są małe dzieci. Szczyt zachorowań występuje zwykle pomiędzy 4. a 7. rokiem życia. Zachorowania najczęściej zdarzają się w chłodnej porze roku, a zwiększone ryzyko choroby obejmuje dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli.
Jak przebiega ostre zapalenie gardła?Ostre zapalenia gardła na ogół rozpoczyna się jako zakażenie wirusowe. Objawami ostrego zapalenia gardła są trudności w przełykaniu wywołane ostrym bólem i złe samopoczucie. Często towarzyszy mu katar i suchy kaszel. Błona śluzowa gardła jest przekrwiona. Jeśli objawy utrzymują się ponad 3 dni lub nasilają się, należy zgłosić się do lekarza.
Wirusy w gardle| Najczęstsze wirusy wywołujące zapalenia gardła i objawy zakażenia. | Charakterystyka objawów zakażenia wirusowego(zapalenie gardła jest jednym z objawów zakażenia wirusowego). |
| Rhino, Corona | łagodny przebieg manifestujący się przeziębieniem |
| Adeno (typy: 3, 4, 7, 14, 21) | obok zapalenia gardła występuje także zapalenie spojówek |
| wirusy paragrypy | bardziej poważny przebieg niż w przypadku przeziębienia |
| wirus grypy | nie zawsze występuje zapalenie gardła |
| wirusy Coxackie A i inne enterowirusy | powierzchnia gardła i migdałków, a także jamy ustnej pokryta jest pęcherzykami, czasem także kończyny górne i dolne |
| wirus Epstein-Barr | w 70% występuje gorączka z powiększeniem węzłów chłonnych, obrzęk migdałków i języczka, oraz biały wysięk na podniebieniu, wybroczyny krwawe |
| wirus Herpes simplex typ 1 | poważny przebieg z pęcherzykami i owrzodzeniami także na podniebieniu |
Źródło: Lek–Sandoz – witryna internetowa- http://www.lek.com.pl
Leczenie wirusowego zapalenia gardła
W ostrych zapaleniach stosujemy zwykle środki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Antybiotyk powinien być podany tylko w przypadku objawów zakażenia bakteryjnego. W przeciwnym razie może dojść do zniszczenia prawidłowej flory jamy ustnej i gardła, a w konsekwencji do rozwoju zakażenia grzybami drożdżopodobnymi.
3. ANGINA
Jakie zarazki wywołują anginę?Anginę, czyli zapalenie migdałków podniebiennych (tonsillitis acuta, angina) wywołują chorobotwórcze wirusy i bakterie zakażające drogi oddechowe. O tym, że najczęściej inicjują anginę wirusy świadczą „wirusowe” objawy większości angin - ostre zapalenia spojówek, objawy nieżytu krtani i tchawicy oraz przekrwienie błony śluzowej podniebienia.
Jakie okoliczności wywołują anginę?Inicjacji anginy sprzyja infekcja wirusów kataru i przeziębienia oraz inne czynniki osłabiające lokalną odporność gardła. Istotną rolę w rozwoju anginy bakteryjnej odgrywa rezydowanie w gardle niewielkiej liczby chorobotwórczych bakterii z grupy paciorkowców oraz wspomniane lokalne osłabienie układu odpornościowego, które umożliwia ich szybki rozwój.
Angina wirusowaUważa się, że zakażenia wirusowe stanowią przyczynę ostrego zapalenia migdałków w ponad 70% przypadków. Najczęściej są to zakażenia wywołane przez: adenowirusy, rhinowirusy, coronawirusy, enterowirusy (wirus Coxackie), RS, paragrypy, wirus Epstein-Barr.
Objawy anginy wirusowejJest to tzw. angina rumieniowa, którą charakteryzuje przekrwienie błony śluzowej - łuków podniebiennych, migdałków i tylnej ściany gardła. Na migdałkach nie ma nalotów, a jedynie surowiczy wysięk w kryptach migdałkowych. Często współistnieją objawy ostrego kataru i zapalenia krtani. Anginy wirusowe trwają zazwyczaj 5-7 dni, dłużej utrzymują się objawy anginy paciorkowcowej, a objawy mononukleozy zakaźnej mogą być obecne przez wiele tygodni.
Anginy bakteryjneZakażenia bakteryjne stanowią 10-30% zapaleń migdałków. Zakażają i powodują zapalenia migdałków przede wszystkim paciorkowce ropne grupy A. Najważniejszym czynnikiem bakteryjnym jest paciorkowiec Streptococcus pyogenes grupy A (90-95% angin bakteryjnych).
Typowe objawy anginy paciorkowcowejPodstawową dolegliwością jest ból gardła, nasilający się przy połykaniu, który może promieniować do ucha. Występuje wysoka gorączka, której towarzyszy bolesne powiększenie węzłów chłonnych szyi. Choroba objawia się bólem gardła i trudnościami i bólem w połykaniu, bólem ucha, bólem głowy i ogólnym złym samopoczuciem, często bólem brzucha.
Uwaga na powikłania anginy!Jama ustna i gardło łączą się z innymi narządami, takimi jak uszy, zatoki, płuca. Dlatego organizmy kolonizujące jamę ustną i gardło mogą wywoływać zakażenia przez rozprzestrzenianie się do innych organów. Może wystąpić zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok lub ropień okołomigdałkowy. Ryzyko gorączki reumatycznej wynosi 0-3% (Kaplan 1992). Ostre zapalenie kłębuszków nerkowych wikła 10-15 % infekcji. Dlatego w przypadku ostrego zapalenia migdałków podniebiennych zawsze należy zasięgnąć porady lekarza.
4. ZAPALENIE KRTANI
Ostre zapalenie krtaniOstre zapalenie błony śluzowej krtani to choroba, która występuje najczęściej w miesiącach zimowych i najczęściej jest wynikiem ostrej infekcji górnych dróg oddechowych. Przyczyną jest zwykle przeziębienie powodujące równocześnie katar nosa, zapalenie gardła, tchawicy, jak też zapalenie oskrzeli. Inną przyczyną ostrego zapalenia krtani może być nagłe oziębienie krtani, np. po wypiciu zimnego napoju, przebywanie w suchym, zakurzonym powietrzu, czy nadmierny wysiłek głosowy.
Jak powstaje zapalenie krtani?Choroba zaczyna się bólem gardła. Szybko dołącza się chrypka lub bezgłos, a następnie uciążliwy kaszel. Bowiem podczas mówienia - oddychamy przez usta. Do krtani dostaje się wówczas powietrze nie ogrzane, nie oczyszczone, nie nawilgocone w jamie nosowej, co sprzyja powstawaniu stanów zapalnych.
Jakie są objawy tej choroby?Ostre zapalenie błony śluzowej krtani przejawia się chrypką o różnym nasileniu oraz dokuczliwym uczuciem pieczenia, łechtania i zawadzania w gardle, co zmusza do chrząkania i uporczywego kaszlu. Zapalenie krtani u małych dzieci może powodować ostrą duszność związaną z upośledzeniem drożności dróg oddechowych. Niepokojący przebieg może również przybrać ostre zapalenie błony śluzowej krtani u dzieci w wieku od 3 do 8 lat, u których choroba zaczyna się zwykle w nocy silnym, szczekającym kaszlem, chrypką, dusznością i może przypominać objawy błonicy krtani.
Kogo dotyka choroba najczęściej?Na wystąpienie przewlekłego zapalenia krtani szczególnie narażeni są nauczyciele, śpiewacy, aktorzy, sprzedawcy, zawodowi politycy, a więc osoby, które z racji wykonywanego zawodu dużo mówią. Jest to choroba zawodowa śpiewaków, nauczycieli, mówców.
Jak leczyć ostre zapalenie krtani?Najskuteczniejszym sposobem leczenia jest zachowanie zupełnego milczenia przez kilka dni. Powinno się unikać nawet mówienia szeptem. Bezwzględnie przez okres choroby należy się wstrzymać od palenia tytoniu, picia alkoholu i spożywania ostrych i gorących potraw. Chory powinien przebywać w dobrze przewietrzanych pomieszczeniach. Na szyję należy stosować okłady wysychające bez ceratki, z wody o temperaturze pokojowej zmieniane kilka razy w ciągu doby. Niekiedy stosuje się leki wykrztuśne, elektrolity (wodę mineralną), czasami antybiotyki.
Uwaga, ostre niewyleczone zapalenie krtani może przejść w stan przewlekły.Przewlekłe zapalenie krtani rozwija się skrycie, często w następstwie ostrego, niewyleczonego zapalenia błony śluzowej krtani. Niekiedy powstaje z tych samych powodów, co ostre zapalenie błony śluzowej krtani. Najbardziej typowym objawem choroby jest uporczywa chrypa, której towarzyszy kaszel - niekiedy przechodząca w bezgłos. Chorzy skarżą się na uczucie drapania i zasychania w gardle. Leczenie przewlekłego zapalenia krtani jest długotrwałe i żmudne i polega przede wszystkim na usunięciu szkodliwych czynników sprzyjających chorobie. Lekarz specjalista (laryngolog-foniatra) stosuje pędzlowanie błony śluzowej krtani słabymi roztworami azotanu srebra (leczenie tradycyjne), inhalacje oraz zaleca leczenie klimatyczne obok podawania środków wykrztuśnych.
5. INNE PRZYCZYNY BÓLU GARDŁA
Ból gardła i przeziębieniaBól towarzyszy zwykle przeziębieniom i grypie. W przypadku przeziębień jest to objaw powszechnie występujący. W przypadku grypy występuje tylko czasami.
Ból gardła spowodowany poprzez urazy mechaniczne.Małe dzieci wkładają do buzi, celowo lub przypadkowo, różne przedmioty, które mogą spowodować otarcie lub skaleczenie śluzówki gardła. W takich przypadkach należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza.
Ból gardła towarzyszący chorobom dziecięcym zakaźnym o ostrym przebieguBól gardła może towarzyszyć ostrym chorobom zakaźnym wieku dziecięcego, takim jak różyczka, ospa wietrzna i odra (przed wystąpieniem wysypki) i może utrzymywać się przez kilka dni.
Ból towarzyszący zapaleniu jamy ustnejSilny ból gardła towarzyszy również opryszczkowemu zapaleniu jamy ustnej. Dziecko ma wtedy trudności w przełykaniu płynów. Z kolei silny ból gardła utrudniający połykanie, gorączka, powiększenie migdałków z obecnością na nich wydzieliny jest charakterystyczne dla szkarlatyny i mononukleozy zakaźnej. Dziecko koniecznie powinien zbadać lekarz, który zaleci odpowiednie leczenie.
6. RADY NA BOLĄCE GARDŁO
Najczęściej boli z przeziębieniaNajczęstszą przyczyną bólu gardła jest wirusowe przeziębienie. Przeziębieniowego bólu gardła i towarzyszących mu objawów – kaszlu, kataru, gorączki, bólów głowy, mięśni, osłabienia odporności. Dobrze jest zacząć od leczenia przeziębienia - stosują się duże dawki witaminy C oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, salicylany, paracetamol, naproksen). Należy jednak pamiętać, że kwas acetylosalicylowy podajemy osobom dorosłym i nie cierpiącym na chorobę wrzodową!; zaś dla dzieci - którym lek ten zagraża tzw. zespołem Rey,a - podajemy paracetamol lub ibuprofen. Szczególnie korzystnie, zwłaszcza u dzieci działa na gardło ibuprofen, który może złagodzić stan zapalny gardła z złagodzić ból. Ibuprofen jest lekiem uznawanym za bezpieczny nawet dla niemowląt i małych dzieci. Ibuprofen działa szybko i przynosi ulgę na długo, nawet na 8 godzin, co pozwala np. spokojnie przespać noc. Nie wolno lekceważyć i zaniedbać leczenia, gdyż może to spowodować niebezpieczną dla zdrowia anginę lub inne powikłania.
Leczenie bólu gardła.
Wirusowe zapalenie gardła powinny być leczone objawowo bez włączania antybiotyku. Gdy boli gardło i nie mamy gorączki, bólów mięśniowych, stawowych, itp. choremu zaleca się stosować:
1. Leki przeciwzapalne i odkażające o działaniu miejscowym.Mogą to być np. środki lecznicze: np. na bazie benzydaminy (Tantum Verde, Hascosept); czy amylmetacresolu i alkoholu (Strepsils, Neo-Angin, itp.).
2. Leki aseptyczne hamujące rozwój bakteriiZalecane jest płukanie gardła i jamy ustnej kilka razy dziennie środkami odkażającymi, pod warunkiem, że są to środki odpowiedniej jakości, nie powodujące wysuszenia błony śluzowej gardła, jak też dezynfekujące jamę ustną i gardło chorego. Są one dostępne w postaci tabletek do ssania, płynów do płukania gardła lub aerozoli. Mogą to być wyciągi z ziół, (liczne preparaty herbapoli, itp.) Jak też leki syntetyczne, np. na bazie chlorku cetylopirydyniowego (HalsetŽ); chlorchinaldolu (ChlorchinaldinŽ), itp.). również środkami odkażającymi, w tym wyciągami z ziół.
3. Nawilżanie gardłaGdy przyczyną bólu gardła są powtarzające się przewlekłe zapalenia gardła, zatok przynosowych – co objawia się to zaczerwienieniem i wysuszeniem tylnej ściany gardła - staramy się wówczas utrzymać śluzówkę gardła w odpowiedniej wilgotności. Można to osiągnąć płucząc gardło roztworem soli kuchennej o temperaturze 37 C oraz odpowiednimi płukankami dostępnymi w aptece bez recepty. Wskazane jest np. częste popijanie Sal Vichy lub Sal Ems (rozpuszczone w wodzie o temperaturze 37 C).
Inhalacje paroweGdy boli gardło, oprócz płukania i ssania tabletek odkażających, zaleca się inhalacje parowe – z wody nasyconej roztworami soli mineralnych, naparami niektórych roślin, np. kwiatu rumianku, szałwi, olejkami eterycznymi (tymiankowym, lawendowym), co wyraźnie zwiększa efekt leczniczy. Można je robić w domu, używając naczynia (garnka) z gorącą wodą (60–80°C). Należy pochylić się nad naczyniem, przykryć głowę ręcznikiem i wdychać parę przez kilkanaście minut. Po zabiegu powinno się, co najmniej kilkanaście minut przebywać w cieple, owinąć szyję szalikiem i nie wychodzić na dwór.
Unikać podrażnień błony śluzowej gardłaPonieważ dym tytoniowy, alkohol, kurz, pył, gorące potrawy – mogą potęgować ból gardła należy ich starannie unikać.
Kiedy udać się do lekarza?Gdy bólowi gardła towarzyszy wysoka gorączka. Gdy pojawią się trudności w oddychaniu. Gdy występują: ból uszu, opuchnięcie w okolicy gardła i długotrwała chrypka. Gdy bóle gardła nie ustępują po kilku dniach samodzielnego leczenia.
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "PULS"
Ostrowiec Świętokrzyski, Osiedle Słoneczne 10 obok pasażu handlowego, tel. 041 263 41 65, 501 699 165